اعتیاد جوانان

 اعتیاد جوانان

نویسنده عباس رهبری

 کنفرانس بین‌المللی مبارزه با اعتیاد و قاچاق مواد مخدر از تاریخ 17 تا 26 ژوئن 1987 در شهر وین در جهت  عزم سیاسی ملت‌ها برای  مبارزه با پدیده ویرانگرو مخرب مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان سی ام او به تصویب کشورهای شرکت کننده رسید در کشور ما نیز هفته مواد مخدر که در تیرماه برگزار می شود 26 ژوئن برابر با 5 تیر روز جهانی مبارزه با مواد مخدر نامگذاری شده است مسلما یک بازه زمانی است تا بیشتر بر پدیده مخرب وویرانگری چون اعتیاد خصوصا در قشر جوان تمرکز کنیم و بردلایل  بروز ودر جهت فهم وشناخت  راهکار هایی برای  پیشگیری ومقابله با  آن تحقیق کنیم .برهمگان آشکار است که اعتیاد یک پدیده مخرب اجتماعی است زیرا آثار نامطلوب و عواقب وخیم آن تنها دامن‌گیر شخص معتاد نمی‌شود بلکه همه افرادی را که به گونه ای با معتادان وابستگی و ارتباط نزدیک دارند فرا می گیرد.از طرفی در تمام جوامع بیماری اعتیاد به زندگی  قشر جوان گره خورده است . به این معنی که جوانان بنابه روحیات و شور وهیجانات جوانی وشکننده بودن وجودی شان بیشتر در معرض این پدیده مخرب قرار دارند چه بسیار که اعتیاد در عنوان نوجوانی وسنین کمتر انسانی را در چنگال گرفته و در اوج جوانی اورا چون برگ درخت برچیده و به کام مرگ فروبرده است .

یک کارشناس مسائل اجتماعی در تعریف اعتیاد می گوید:  اعتیاد یک بیماری روانی، اجتماعی و اقتصادی است که بر اثر فعل و انفعال تدریجی در بین انسان و مواد شیمیایی تحت تاثیر یک سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می‌آید و قطعاً این وابستگی مشکلاتی را به همراه دارد. اعتیاد به مواد مخدر انواع مختلفی دارد مثلا برخی از اعتیاد ها به مصرف بیش از اندازه داروهای هستندکه برای خواب بهتر و یا آرامش اعصاب مصرف می شوند که مصرف آنها مجاز نیست. دیگر اعتیاد به الکل و مواد مخدر است که بدترین نوع اعتیاد به حساب می‌آید. دسته بعدی اعتیاد به داروهایی است که از آنها برای ترک اعتیاد به عنوان مخدر قوی تر استفاده می شود متادون با قرص ب 2  رایج ترین این داروهاست که به شدت اعتیاد اور است ونباید بدون تجویز پزشک مصرف شود.این کارشناس معتقد است تربیت اصولی و حمایت صحیح والدین از فرزندان نه تنها می‌تواند باعث پیشگیری از ابتلا به اعتیاد شودبلکه در درمان اعتیاد نیز می‌تواند به شدت موثر باشد. .

 *دلایل فردی اعتیاد

به نظر می رسد تحقیقات در خصوص موضوع مهمی چون اعتیاد همچنان ادامه داشته باشد و این پژوهش ها ابعاد مختلف روانشناسی و اجتماعی و .... را در برمی گیرد تا جاییکه این پژوهشهاهم  نشان می دهد این بیماری مخرب دلایل متعددی برای نفوذ ورخنه به زندگی افراد دارد . این تحقیقات اگر نوک پیکان را به سمت جوانان قرار دهد بدون شک عوامل فردی را از عمده دلایل  گرایش جوانان به اعتیاد می داند.شاید بتوان گفت که عمده ترین دلایل اعتیاد افراد به مصرف مواد مخدر دلایل فردی می باشند ،عوامل فردی موثر که باعث گرایش جوانان به اعتیاد می‌شود شامل مواردی  مثل  فشارهای عصبی بیش از حد، فشارهای تحصیلی مانند بحران کنکور و بیداری های شب امتحان ، عدم آگاهی فرد از مضرات مواد مخدر، اختلال های شخصیتی مانند انزوا و کمبود اعتماد به نفس، شخصیت‌های متزلزل و رشد نیافته، تمایل به زندگی بدون مشکل، انگیزه های درمانی برای کاهش درد بدون تجویز پزشک ،کنجکاوی است.

* نقش خانواده ها در اعتیاد جوانان

 این جامعه شناس دلایل خانوادگی را در روند اعتیاد نیز موثر می داند و اضافه می کند: فقر و شرایط بد مالی دلیل اعتیاد جوانان به اعتیاد نیست بلکه بسیاری از افراد در خانواده های ثروتمند نیز در دام اعتیاد می‌افتند کمبود محبت از طرف والدین، افراط در محبت و جلوگیری از رشد استقلال فردی، محدودیت بیش از اندازه تبعیض بین فرزندان ، رفاه بیش از اندازه ، اجازه ندادن به تلاش فرزندان، اعتیاد یکی از اعضای خانواده ،فقر مالی ،دانش ناکافی والدین. اما از دلایل فردی و خانوادگی که بگذریم عوامل  محیطی نیز در بروز این پدیده وسوق دادن جوانان به سمت این بلای ویرانگر موثر است مهمترین این عوامل  عبارتند از دسترسی آسان به مواد مخدر، بیکاری و عدم اشتغال زایی ،اختلاف طبقاتی شدید، فرهنگ محل زندگی، ارتباط باافراد ناباب.

*نقش آموزش واصول تربیتی در مقابله با مواد مخدر

 بنا به یک قاعده در صورت شناخت صورت مسئله می توان راهکارهایی نیزبرای پیش گیری نیز به کاربست . این موضوع در خصوص مبارزه با بیماری اعتیاد نیز صدق می کند واز منظر محققان می توان با به کاربستن شیوه های  درست وکارسازتربیتی و آموزشی به عنوان یک راهکار فوق العاده موثر وپایه  با مواد مخدر در بین جوانان مقابله جدی کرد؛همچنین برنامه ریزی دولت ها در زمینه  آگاهی رسانی به عموم مردم خصوصا خانواده ها نقش کلیدی ایفا می کند.تربیت اصولی و حمایت صحیح والدین از فرزندان نه تنها می‌تواند باعث پیشگیری از ابتلا به اعتیاد شود بلکه در درمان اعتیاد نیز می‌تواند به شدت موثر باشد اگر بتوانیم جوانانی که در دام اعتیاد افتاده اند را به درستی راهنمایی کنیم قطعاً در تجربه یک ترک اعتیاد بدون بازگشت به آنها کمک کردیم.به گفته این روانشناس و کارشناس  اجتماعی اعتیاد معضلی است که یک شبه به وجود نیامده که یک شب از بین برود بلکه باید با برنامه‌ریزی آن را از بین برد همه ما با تعامل برای ریشه‌کن کردن آن دست به دست هم دهیم چون بسیاری از معتادان در اثر بیکاری و یا مشکلات خانوادگی به مواد مخدر روی می آورند که باید این عوامل را ریشه یابی کرد از این رو رسانه‌ها در جهت آگاهی سازی خانواده‌ها و جامعه می‌تواند نقش خود را به خوبی ایفا کند آموزش و پرورش و مدارس نیز نقش کلیدی رو در این زمینه می‌توانند ایفا کنند معلمین و اساتید باید به علم روز برای مبارزه با آسیب‌های اجتماعی مجهز باشند و کلاس‌های دانشگاهی هم جزوه محور نباشند بلکه محلّی برای شنیدن آرا و نظرات و درد دلهای دانشجویان برای حل معضلات شود دولت نیز در این مسیر می‌تواند به سازمان‌های مردم نهاد که در امور کارآفرینی و اشتغال  توانایی های لازم را دارند اعتماد کند و بخشی از این بحران اجتماعی را به این سازمان‌ها بسپارد.

* خود آگاهی معنوی سلاحی برعلیه اعتیاد

 بدون شک امر آموزش و  دست یابی به یک خود آگاهی  در خصوص آثار مخرب اعتیاد بر زندگی   مهمترین سلاح یک جوان برای مقابله با موادمخدر و به تعبیری دیگر معتاد نشدن است .از سویی دیگر  همین خود آگاهی و برانگیخته شدن قوای روحی ومعنوی می تواند حتی افرادی با سابقه زیاد اعتیاد و معتادین متهاجر  را نیز از دام شوم اعتیاد نجات بخشد وبه زندگی بازگرداند .این موضوع امروز خودش را در  کلاس های  موسوم به  آن ای  نشان میدهد بطوریکه برخی از افرادی که سابقه چندین وچندسال اعتیاد داشته اند امروز به یمن حضور واستفاده از این کلاس ها به زندگی بازگشته و افرادی مفید در جامعه شده اند. اگر جوانان موضوع  خود آگاهی و رشد روحی را در زمینه آثار مخرب اعتیاد جدی بگیرند مسلما یاهرگز به سمت اعتیاد نمی روند یا اگر هم معتاد شده اند می توانند ترک کنند و آدم بهتری شوند .

 *اعتیاد یک بیماری است

 به هر جهت تلاش های دولت در امر مبارزه با مواد مخدر موثر وتاثیر گذار است ولی شک نباید کرد بنا به تاکیدات کارشناسان بحث آموزشی وتربیتی امری موثر است که باید بیشتر مورد توجه دولت قرار بگیرد . از همه مهمتر باید عموم مردم خصوصا خانواده ها درک کنند  اعتیاد نه یک جرم وجنایت هولناک بلکه یک بیماری است ومی توان با ارتقا خود آگاهی  فردی و عمومی  راهکارهای سازنده ای برای ریشه کن کردن این بلای خانمانسوز به کار گرفت.